In Het meisje en de soldaat komen tekst en beeld samen in de kleuren. Net als bij haar eerdere boeken heeft Sax weer voor een historische setting gekozen. Het boek verhaalt over een bijzondere vriendschap tussen een blind meisje en een Afrikaanse soldaat tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ann de Bode maakte er legergroene prenten bij in intimistische stijl, die de dreigende sfeer versterken. De gebeurtenissen spelen zich af aan de rand van de oorlog. Het blinde meisje woont met haar moeder en haar tante in een herberg waar de soldaten die aan het front vechten, tijdens hun verlof graag komen. Haar vader, die ook soldaat is, komt nooit. Hij zal pas terugkeren als de oorlog voorbij is. Sax weet het verlangen van het meisje naar haar vader fraai uit te drukken door de geluiden en de geuren die ze waarneemt, te verbinden met haar angst en hoop: ‘Elke keer als de ambulancewagen langsrijdt, houdt ze haar adem in. Ze wil de geuren niet ruiken, niet proeven. Maar haar oren houdt ze open, hopend en doodsbang tegelijkertijd dat ze de stem van papa zal herkennen. Maar al het jammeren klinkt hetzelfde. Het zijn geen stemmen van vaders meer.’
Elke dag zit het meisje uren buiten op een houten bankje te luisteren naar de geluiden uit de velden en de herberg. Op een dag komt er iemand naast haar zitten. Hij ruikt anders dan de andere soldaten en zij kan niet zien dat hij er ook anders uitziet. De man is zwart. Subtiel heeft Sax hier een vrij onbekend stukje geschiedenis te pakken: tijdens de Eerste Wereldoorlog werden door de Fransen, onder het mom van beschaving en burgerschap, mensen uit de Afrikaanse koloniën ingezet als medestrijders. De ontmoeting met de zwarte soldaten werkte positief op de vooroordelen die veel blanken aanvankelijk hadden. Zij toonden zich goede strijders en aardige mensen, vooral tegen kinderen. Dit laat Sax zien in Het meisje en de soldaat. Terwijl de blanke soldaten onbeleefd en ruw kunnen zijn, is de zwarte soldaat vriendelijk en zachtaardig. De blindheid van het meisje is een mooi gevonden symbool: zij is letterlijk blind voor het feit dat hij er anders uitziet dan de blanken.
Het meisje en de soldaat ontmoeten elkaar elke dag dat de soldaat met verlof is. Hij vertelt haar over zijn land, over zijn vrouw, zijn zoontje en de geiten. ‘Hij bouwt Afrika in haar hoofd’. In zijn verlangen naar huis herkent het meisje het verlangen naar haar vader. Maar juist op het moment dat ze besluit de soldaat over haar vader te vertellen, komt hij niet meer naar het bankje. Het meisje besluit hem te gaan zoeken.
Sax focaliseert beurtelings via het meisje en de soldaat. Dit wordt gemarkeerd door de verschillende kleuren van de tekst en de bladzijden. Soms krijgt de lezer één situatie zelfs door beider ogen te zien. Tegelijkertijd schept Sax een afstand tussen de lezer en de personages door deze laatsten consequent ‘het meisje’ en ‘de soldaat’ te blijven noemen en hen geen namen te geven. Deze stijl — in combinatie met de illustraties van Ann de Bode, die met grove streken in verschillende tinten aardegroen vluchtige, beklemmende impressies van de omgeving geeft — schept een zintuiglijke poëtische sfeer. De sfeer komt het mooist tot uiting wanneer Sax beschrijft wat het meisje hoort en ruikt. Onder de bekende geur van zweet, modder en bloed ruikt de zwarte soldaat bijvoorbeeld anders dan andere soldaten. ‘Een warme geur zoals van gebrande noten.’ En wanneer ze op zoek naar de soldaat in een veldhospitaal belandt, hoort ze overal geluiden. ‘Schelle geluiden. Luide geluiden. Nieuwe geluiden. Ze probeert ze te ontrafelen en snel weg te stoppen in afzonderlijke doosjes. Maar het zijn er te veel, te luid, te erg in elkaar geklit.’
Af en toe heeft Sax de neiging om de zintuiglijke beleving van de wereld onderuit te halen door de gevoelens van het meisje te veel te expliciteren. Desondanks weet zij met dit korte, schijnbaar eenvoudige verhaal een van de rafelranden van de geschiedenis een gezicht te geven, zonder nadrukkelijk om erkenning te vragen voor de vergeten Afrikaanse strijders. Zij heeft hiervoor niet meer nodig dan een blind meisje, een onbekende soldaat en de geuren en geluiden van een nabije oorlog. Deze kruipen de lezer onherroepelijk onder de huid.
[Sanne Parlevliet] Verberg tekst

Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontmoeten een blind meisje en een Afrikaanse soldaat elkaar op het bankje voor de herberg waar het meisje woont. Zijn 'warme geur zoals van gebrande noten' intrigeert haar. Hij vertelt haar verhalen over zijn gezin en zijn land waarnaar hij zo verlangt. Tijdens hun uren samen lijkt de oorlog even niet te bestaan, maar dan moet de soldaat weer naar het front. Als hij niet terugkeert, besluit het meisje impulsief om hem te gaan zoeken. Het verhaal over deze bijzondere vriendschap wordt beurtelings verteld vanuit het perspectief van het meisje en het perspectief van de soldaat. In prachtige zinnen roept de schrijfster een zintuiglijke wereld op: een wereld van geur, gevoel en geluid. De originele vormgeving maakt het verhaal nog sterker. Het verhaal van de soldaat is afgedrukt op zwarte pagina's, dat van het meisje op witte pagina's. Schilderingen in wit, grijs en legergroen op een zwarte ondergrond tonen fragmenten van het harde soldatenleven. Vanaf ca. 12 jaar. Verberg tekst

Net achter de frontlijn in de Westhoek staat een herberg. Daar wonen een blind meisje, haar mama en haar tante. Vader strijdt aan het front. In de herberg komen soldaten verpozing zoeken als ze enkele dagen rust hebben. Hun dienst bestaat uit zes dagen front waarvan drie in de eerste linie en drie dagen in de tweede linie. Dan hebben ze drie dagen rust. Als het zonnig is, zit het meisje graag voor het café buiten op de bank. Op een dag komt een soldaat naast haar zitten. Hij ruikt anders dan andere soldaten. Het is een zwarte soldaat. Hij mag de herberg niet binnen want de mensen zijn bang van hem. Ze vertellen de wildste verhalen over 'die zwarten'.  Maar als je blind bent, vallen alle vooroordelen tegenover het uiterlijk van iemand weg. Het meisje praat onbevangen met de soldaat. Ze genieten beiden van die gesprekken. Ze kijkt uit naar zijn drie dagen rust. De soldaat vertelt over zijn land: Met langzame voorzichtige woorden neemt hij haar mee op reis. Hij bouwt Afrika in haar hoofd. (p. 19) Maar op een dag komt de soldaat niet opdagen en ook de dagen nadien komt hij niet. Het meisje besluit hem te zoeken. Ze verdwaalt en wordt opgepikt door een ruiter die haar naar het veldhospitaal brengt. Als ze haar soldaat daar niet vindt, denkt ze dat hij dood is. Ondertussen is de soldaat het veldhospitaal ontvlucht. Hij wil niet opgelapt worden en weer naar het front gestuurd worden en hij besluit een eind aan zijn leven te maken. Maar dan hoort hij een paard ...
Dit is een heel mooi boek. Beurtelings worden de gedachten, gevoelens en gebeurtenissen verteld vanuit het standpunt van het meisje en dat van de zwarte soldaat. Ze vertellen niet zelf; de auteur vertelt over hen in een eenvoudige taal en korte zinnen. Het verhaal is mooi opgebouwd, sober, ingehouden, sterk en ontroerend. Als er over de zwarte soldaat verteld wordt, zijn de bladzijden zwart met witte letters. Dat geeft een knap effect maar is vermoeiend om te lezen. De illustraties zijn prachtig somber van kleur maar ze sluiten naadloos aan bij de tekst. Een heel waardevolle uitgave!
Verberg tekst