In 2004 stierf de Zweedse journalist Stieg Larsson (50) aan een hartaanval. In de lade van zijn bureau lagen drie voltooide misdaadromans en aanzetten tot wat uiteindelijk een tiendelige reeks had moeten worden. De publicatie van de Millenniumtrilogie was, na Dan Browns Da Vinci code, de tweede mondiale literaire hype van deze eeuw. Daarna volgden succesvolle films. Het resultaat was dat de boeken van Larsson een fortuin hebben opgebracht. Toen begon het gevecht om zijn erfenis. Larssons partner Eva Gabrielsson had geen recht op het geld omdat het koppel niet wettelijk getrouwd was. Dus gingen de rechten en de royalty's naar Larssons vader en broer. Gabrielsson weigerde Larssons plannen voor de volgende delen van de reeks vrij te geven. Daarop zochten vader en broer een auteur om een vierde deel te schrijven. Het boek verscheen wereldwijd op 27 augustus. De hype is absoluut overbodig, Wat ons niet zal doden is een de moeite niet waard.

De auteur, David Lagercrantz (53), de man die toen hij de opdracht aanvaardde 'in zijn broek piste van angst', is vooral beroemd geworden met een biografie van de Zweedse voetbalster Zlatan Ibrahimovic. Binnenkort verschijnt zijn roman over de briljante Engelse wiskundige Alan Turing. Zijn Millenniumverhaal is niet gebaseerd op ideeën van Stieg Larsson. Hij leende gewoon de beroemde personages: journalist Mikael Blomkvist en de geniale maar contactgestoorde Lisbeth Salander. Vooral haar extreme en complexe persoonlijkheid droeg bij tot het succes van de Millenniumtrilogie. Salander sprak zo tot de verbeelding dat ze in 2010 in een enquête van het radioprogramma Joos tot de 'sterkste' vrouw uit de wereldliteratuur werd gekozen, voor Emma Bovary, Anna Karenina en Pippi Langkous.

Autist

In Wat ons niet zal doden is Lisbeth Salander slechts een schim van de vrouw die de wereld leerde kennen in Mannen die vrouwen haten, De vrouw die met vuur speelde en Gerechtigheid. Sterker nog, na een proloog van vijf regels waarin ze wakker wordt uit een droom en haar pc opzet, verschijnt ze in het boek pas voor de eerste keer op pagina tachtig. Daarvoor heeft Lagercrantz vele tientallen bladzijden nodig gehad om uit te leggen dat een geniale geleerde bezig is met de ontwikkeling van de nieuwste generatie computers die even intelligent zijn als de mens. Logisch dus dat nogal wat partijen geïnteresseerd zijn. Zowel Blomkvist, die op zoek is naar een straf verhaal om de tanende populariteit van zijn tijdschrift Millennium op te krikken, als Lisbeth Salander krijgt met hem te maken. Een mooie rol is weggelegd voor het achtjarige autistische zoontje van de man, dat over bijzondere gaven beschikt. Hij kan de grootste getallen in een seconde in priemgetallen splitsen en heeft een absoluut fotografisch geheugen.

Wat ons niet zal dodenis niet het sterke deel vier van de Millenniumreeks waarop zovele fans van de trilogie en Lisbeth Salander zaten te wachten. Dat komt vooral doordat de figuur van Salander helemaal niet uit de verf komt. Wat de Millenniumtrilogie zo boeiend maakte, was dat Salanders extreme leven en haar even extreme persoonlijkheid langzaam en zeer geloofwaardig ontrafeld werden. Nu zo ongeveer alles uit haar getroebleerde jeugd bekend is, wordt ze een stuk minder boeiend. Lagercrantz doet te weinig met haar. Wel introduceert hij tientallen oude en nieuwe personages die over elkaar buitelen in een intrige die eerder ingewikkeld dan spannend is. Zijn research over de nieuwste generatie supercomputers heeft hij goed gedaan. Maar hij worstelt met de spanningsboog, die hij amper opgebouwd krijgt.

Wat ons niet zal doden is een middelmatige technothriller die amper zou opgevallen zijn als het boek niet aangekondigd was als het vierde deel in de Millenniumreeks. Geen wonder dat Eva Gabrielsson, de vrouw van wie wordt gezegd dat ze in grote mate heeft bijgedragen aan de totstandkoming van de boeken van haar partner, geen goed woord over heeft voor Lagercrantz' poging. 'Dit draait om geld.'

DAVID LAGERCRANTZ

Wat ons niet zal doden.

Vertaald door Geri de Boer, Signatuur, 447 blz., 22,50 euro (e-boek 14,99 euro). Oorspronkelijke titel: 'Det som inte dötar oss'.

De auteur: Zweedse romanschrijver en journalist die van de erven Larsson de toestemming kreeg om een deel 4 te schrijven in de succesvolle Millenniumreeks.

Het boek: de jacht op de plannen voor een supercomputer brengen Mikael Blomkvist en Lisbeth Salander weer samen. De enige mooie rol is weggelegd voor een achtjarige autist.

ONS OORDEEL: een matige technothriller met hoofdpersonages die niet uit de verf komen en een rommelige plot. Larsson verdient beter.

John Vervoort ■

Verberg tekst

Het langverwachte vervolg op de wereldberoemde Millennium-serie van de in 2004 overleden Zweedse auteur Stieg Larsson, waarin Lisbeth Salander en Mikael Blomkvist weer de hoofdrol spelen. Geschreven met instemming van de erven van Larsson maar fel bestreden door diens toenmalige vriendin Eva Gabrielsson. De aantekeningen voor vervolgdelen, in bezit van Gabrielsson, konden dan ook niet worden gebruikt. Journalist/schrijver Lagercrantz kreeg van de erven de vrije hand. In het verhaal komen Blomkvist en Salander via professor Frans Balder, specialist op het gebied van kunstmatige intelligentie, terecht in een web van internationale intriges rond cybercrime en kunstmatige intelligentie waarin de Zweedse geheime dienst, de Russische maffia, Silicon Valley-spionnen en de Amerikaanse NSA een rol spelen. Er is ook een hoofdrol weggelegd voor het hoogbegaafde autistische zoontje van Balder en daarnaast duikt de tweelingzus van Salander op. Los gezien van de vorige delen zeker een spannende, goed geschreven, intelligente en actuele thriller. Kreeg wisselende kritieken in de media, vooral de verdere karakterisering van Salander en Blomkvist viel niet overal in goede aarde. Maar dit boek, dat al direct in 38 talen verschijnt, zal zijn weg hoe dan ook wel vinden naar de Millennium-fans. Verberg tekst