Elke mens heeft recht op een huis. Dat staat in de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens. Een comfortabele slaapplaats hoort daar dus ook bij. En gelukkig is er ook steeds meer aandacht voor de huisvesting van dieren; ook zij hebben recht op een plek waar ze comfortabel en ongestoord kunnen slapen. Dat er wetten zijn, wil helaas nog niet zeggen dat er op dit front geen problemen meer bestaan. Zo kunnen we bijna dagelijks in de krant lezen dat er ver van huis, maar soms ook schrikbarend dichtbij, nog veel te winnen valt als het gaat over mensen zonder eigen slaapplaats. 
Van werkelijkheid naar fictie, meer in het bijzonder het nieuwe prentenboek van Joke van Leeuwen. Voor knuffelbeesten bestaat er geen enkele zekerheid over een slaapplaats. Beren, lappenpoppen, knuffeltijgers, troetelhonden, pluchen katten en ander knuffelbaars zijn overgeleverd aan de grillen van hun eigenaars. ‘Jij bent te groot en te warm. Ga maar in je eigen bedje liggen’, zegt een kind tegen de teddybeer en gooit het beest uit zijn bed. Een klein probleem: in het berenbed ligt al een hond. Die heeft de slaapplaats van de beer ingepikt omdat dat bed hem precies past. ‘Niet waar’, zegt beer, ‘Je past er helemaal niet goed in. Ga maar in je eigen bedje liggen.’ Op deze manier verplaatst het probleem zich steeds verder door het huis. Elke keer ligt er weer een ander dier in een bed dat niet van hem is. Het laatste dier in de reeks is een rosse kat die aan een lappenpop vraagt waarom die in zijn kattenbed ligt. ‘Omdat ik… Omdat ik…’, stamelt het popje. ‘Je weet niet eens waarom. Ga maar in je eigen bedje liggen’, bitst de kat. De kat slaapt al wanneer het popje met hangende schouders opmerkt dat hij dat wél weet: ‘Ik HEB geen bedje.’ Met een hangend hoofd gaat de pop langs alle bedjes (dozen, manden) met genoeglijk slapende dieren, tot hij arriveert bij het kinderbed. Of hij in bed mag, vraagt het popje. ‘Ik heb het koud. En ik heb geen bedje.’ Van onder de deken klinkt dat het goed is ‘Omdat je klein bent. En omdat je het koud hebt.’ 
Dit kleine prentenboekje is een typisch Van Leeuwen-boek. De krachtige beelden zijn eenvoudig van compositie en kennen steeds dezelfde sobere, nachtblauwe achtergrond. Zoals we van Van Leeuwen gewoon zijn is de tekst uitgebalanceerd en exact gedoseerd, wat in dit geval betekent dat er weinig tekst is. De toon is geestig en droog. De verhaalfiguren zijn expressief, al geldt dat wel meer voor de dieren dan voor het kind, dat er een beetje onbestemd uitziet. Van Leeuwen laat in het midden of het een jongen of meisje is, en ook de leeftijd is moeilijk in te schatten. Het ontbreken van informatie maakt het kind aan de ene kant intrigerend, maar aan de andere kant raakt het personage je minder, in ieder geval niet op de manier zoals de dieren en het popje dat doen. Lezers zullen daarom waarschijnlijk meer affiniteit hebben met het popje of de uit bed gesmeten teddybeer. Al is het natuurlijk wel dat onbestemde kind dat op het einde van het verhaal groothartig het verkleumde popje een plaats geeft in bed. Aantrekkelijk aan een ingehouden verhaal zoals dit, is dat er veel ruimte voor de lezer overblijft. De lezer kan bijvoorbeeld zelf namen geven aan de personages. Ook leent het verhaal zich goed voor allerlei gedachten over sociaal gedrag en het wel of niet willen delen van je eigen comfort. Als verhaal voor het slapengaan nodigt Waarom lig jij in mijn bedje? uit tot nadenken over de luxe van een eigen, comfortabel bed en het vooruitzicht van een ongestoorde nachtrust.
Waarom lig jij in mijn bedje? heeft naast de ingetogen toon en de beperkte plot ook een verrassing in petto die het boek een stuk opwindender maakt. Het boek bestaat namelijk uit één lange, in harmonicavorm gevouwen strook papier (een ‘leporello’). Deze ingenieuze vorm maakt het mogelijk dat het verhaal letterlijk een cirkel vormt. Het verhaal begint bij het bed van het kind en komt daar, via de nachtelijke tocht van de knuffels, opnieuw bij terecht. Dit toont goed aan hoe de verhaalcompositie (een cirkelvertelling) kan worden onderstreept door de vorm van het boek. Bovendien is de leporello goed uitgevoerd; stevig en niet al te groot van formaat, waardoor het boek hanteerbaar blijft. 
Het is fascinerend dat in een tijd waarin veel kinderen prentenboeken lezen op beeldschermen (en dat dankzij tablets en andere kleine apparaten overal kunnen doen) een oude vorm als het harmonicaboek toch weer opduikt. Kinderen zijn gewoon dat ze in digitale verhalen vooruit en achteruit kunnen klikken en daarbij ook nog allerlei speciale effecten geserveerd krijgen. In vergelijking met digitale verhalen zijn traditionele prentenboeken hopeloos beperkt in hun mogelijkheden. Maar het papieren boek beschikt blijkbaar over een aantrekkingskracht waardoor het voorlopig toch niet het onderspit delft ten opzichte van zijn digitale broertjes. De vraag is natuurlijk wel op wie het die aantrekkingskracht uitoefent. Is dat in de eerste plaats op de volwassenen die het boek voor het kind aanschaffen of uit de bibliotheek lenen? Of is het (ook) op kinderen zelf? Heeft iemand daar kinderen eigenlijk al eens naar gevraagd? En als we dan toch bezig zijn, dan kunnen we ze meteen vragen hoe het komt dat sommige kinderen graag in een bed vol met knuffels slapen, terwijl andere één beer al te groot en te warm vinden. [Coosje Van der Pol] Verberg tekst

Een jongetje met een grappige zwarte krul op zijn hoofd (of een slaapmutsje?) gaat naar bed. Hij gooit zijn beer uit bed – vindt hem te groot en te warm – en draagt hem op in zijn eigen bed te slapen. Beer stapt op zijn eigen bed af en ziet daar de knuffelhond liggen. ‘Waarom lig jij in mijn bedje?’ Na een korte dialoog stuurt beer de knuffelhond naar zijn eigen bed. Zo moeten alle knuffels een plekje opschuiven. Alleen voor de lappenpop is geen eigen bedje meer beschikbaar. Wat nu? Auteur en illustrator Joke van Leeuwen zet met een minimaal aantal woorden, krachtige tekeningen en een uitstekende vormgeving een sterk verhaal neer. De knuffelfiguren en hun bedjes, ieder met hun eigenheden, nemen een prominente plaats in op de illustraties met hun nachtblauwe achtergrond. De leporellovorm van het boek (stevig uitgevoerd op dik, glanzend papier) draagt bij aan het repeterende karakter van het verhaal – een aantrekkelijk aspect voor jonge kinderen – en geeft de omslag in het verhaal letterlijk weer. De kleurstelling van de knuffels herhaalt zich in de lay-out, handig voor de voorlezers: de tekst verspringt van kleur wanneer een andere knuffel aan het woord is. Origineel prentenboek, mooi door zijn eenvoud. Vanaf ca. 2 jaar. Verberg tekst

De grote knuffelbeer is te groot om bij het kindje in bed te liggen en moet weer naar zijn eigen bedje. Zo ontstaat een waar domino-effect: grote beer zet de hond uit zijn bedje, de hond zet konijn uit zijn bedje, enzovoort. Tot er een lappenpopje overblijft zonder bed. Waar moet het popje nu naartoe? Het verbannen van de dieren uit de bedjes verloopt niet zonder grappige smoesjes op de steeds wederkerende vraag: “Waarom lig jij in mijn bedje?”. Het is fijn om samen met je koter steeds het antwoord te kunnen inzetten met een “Niet waar!”.
Het is een grappig boek met tekeningen die niet meer en niet minder dan elk woord van de tekst omvatten. Prachtig vind ik dat hoe Joke van Leeuwen dat doet. Ook zal je aangenaam verrast zijn als je het boek even wil doorbladeren. Het is namelijk zo dat er in feite slechts één heel erg lange bladzijde is, die opgevouwen wordt als een accordeon. Zo beleef je letterlijk en figuurlijk het keerpunt in het verhaal.
Het is naar mijn mening een pareltje van een prentenboek!
Verberg tekst